بال پاراگلایدر
بال پاراگلایدر مهم ترین بخش این وسیله پروازی به شمار می رود. بدون بال، اصولا هیچ پاراگلایدری وجود ندارد! بال در پاراگلایدر در واقع همان چتر است. ساختار این سطح پارچه ای مقاوم به گونه است که می تواند به خوبی هوا را خود حبس و سپس هدایت کند، به گونه ای که خلبان مانند یک پرنده سبک بال به پرواز در بیاید.
یکی از مباحث مهم در خصوص آموزش پاراگلایدر آشنایی داشتن با انواع لوازم و تجهیزات است. در خصوص تجهیزات اصلی (که مهمترین آن ها بال است) بهتر است حتما با ساختار، عملکرد و جنس آن ها آشنا باشید. اگر بخواهیم پاراگلایدر را با یک خودرو مقایسه کنیم، هارنس یا صندلی در نقش شاسی خودرو ظاهر می شود و بال حکم موتور را دارد.
راننده های حرفه ای علاوه بر مهارت در تکنیک های رانندگی به خوبی ساختار موتور خودرو نیز آشنا هستند. این آشنایی باعث می شود تا درک بهتری از عملکرد خودرو داشته باشند و در شرایط مختلف بتوانند تصویر درستی از وضعیت موجود داشته باشند و بهتر خودرو را کنترل کنند. آشنایی با ساختار و عملکرد بال پاراگلایدر نیز همین گونه است. اگر بال پاراگلایدر را به خوبی بشناسید بهتر می توانید آن را کنترل کنید.
در این مقاله از کاپیتان فلای قصد داریم در خصوص ساختار بال پاراگلایدر صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
ساختار بال پاراگلایدر
بال پاراگلایدر یک سطح پارچه ای سبک و دو لایه است که مواد مقاوم ساخته شده است. این بال به وسیله چند نخ نگهدارنده به هارنس یا صندلی خلبان متصل شده و در شرایط پرواز قرار می گیرد. تنها محرک بال پاراگلایدر جریان هوا و باد است. ساختار آن نیز به گونه ای طراحی شده که بتواند به خوبی جریان هوا را در خود حبس کرده و به صورت کنترل شده آن را عبور دهد. به همین خاطر است که با استفاده چتر پاراگلایدر می توانید در آسمان سر بخورید و پرواز واقعی را تجربه کنید.
چنانچه از نمای به بال پاراگلایدر نگاه کنید، یک سطح بیضی شکل را مشاهده خواهید کرد. قطر بخش های میانی بال از بخش های کناری بزرگ تر است و به همین خاطر حالت بیضی پیدا می کند. زمانی که بال پر از باد می شود و به پرواز در می آید این سطح خمیده شده و گوشه های چپ و راست پایین تر از قسمت مرکزی قرار می گیرند.
در این حالت عرض پاراگلایدر کوچکتر از عرض اصلی خود چتر در حالت پهن شده روی زمین خواهد بود. به فاصله بین دو لبه پاراگلایدر در حالت خمیده (در هنگام پرواز) وتر گفته می شود که نشان دهنده عرض عملکردی بال پاراگلایدر است. طول اندازه وتر چترهای مختلف (سطح A تا D) با یکدیگر متفاوت است. هرقدر طول وتر بال کوتاه تر باشدف چتر حرفه ای تر و سریع تر بوده و کنترل آن نیز دشوارتر خواهد بود.
بال پاراگلایدر از یک لایه رویی و یک لایه زیرین تشکیل شده که به وسیله دوخت های طولی به یکدیگر متصل شده اند. این دوخت های طولی باعث می شود تا سطح بال حالت مشبک پیدا کرده و به سلول های ستون‌مانندی مختلفی تقسیم بندی شود. وجود این سلول ها از دو جهت اهمیت دارد :
- برای حفظ ساختار چتر زیر فشار جریان هوا در حین پرواز
- هدایت مناسب جریان باد زیر چتر
اگر از نمای نیمرخ به بال پاراگلایدر نگاه کنید، متوجه می شوید که یک جور حالت اشکی دارد. این به خاطر آن است که قطر گوشه های راست و چپ با یکدیگر برابر نیست. ساختار چتر پاراگلایدر درست مانند بال یک پرنده طراحی شده و به همین خاطر هم هست که امکان هدایت آن در هنگام پرواز وجود دارد.
به لبه جلویی بال، لبه حمله گفته می شود که ورودی های سلول ها نیز در ان قرار گرفته اند. جریان هوا از این قسمت وارد فضای زیر چتر شده و بال به اصطلاح هواگیری می شود. در قسمت پشتی بال نیز لبه فرار قرار گرفته است. این قسمت برای خروج جریان باد و کنترل آن طراحی شده. به بیرونی ترین قسمت هر کدام از نیمه بال ها نیز گوش گفته می شود. گوش ها در نوک بال به پایان می رسند.
هرکدام از نیمه بال ها خود دارای چند دسته ایرفویل هستند که با شکل دیواره سلول های ایجاد می شوند. هر ایرفویل خود دارای یک سطح بالایی و پایینی است و به فاصله بین جلو و عقب آن نیز مجدداً، وتر گفته می شود.
نگهدارنده های بال پاراگلایدر
برای اینکه یک خودرو داشته باشید، نمی توانید یک شانسی و یک موتور را جداگانه خریداری کنید. اگر شاسی و بدنه به یکدیگر متصل نباشند عملا ماشینی در کار نیست. سیستم پاراگلایدر هم همین گونه است . بال و هارنس اگر به هم وصل نباشند اساساً پاراگلایدر شکل نمی گیرد. بنابراین سیستم رابط یا نخ های نگهدارنده یکی از اصلی ترین بخش های پاراگلایدر را تشکیل می دهند.
کار این نخ های اتصالی تنها وصل کردن هارنس به چتر نیست، بلکه نقشی اساسی در ایجاد فرم چتر و کنترل آن دارند. به عبارت دیگر چتر پاراگلایدر بدون نخ های نگهدارنده کامل نیست. وظیفه سیستم رابط پاراگلایدر شامل توزیع وزن خلبان به صورت مساوی روی بال، شکل و فرم دهی به بال و تنظیم زاویه ورودی و خروجی باد برای کنترل حرکت بال است.
سیستم رابط پاراگلایدر از سه بخش اصلی لاین ها (نخ های نگهدارنده)، رایزر ها (بالابرها) و کارابین ها (قلاب های اتصالی) تشکیل شده است. زیر هر بال پاراگلایدر چندین لاین کوتاه و بلند قرار گرفته است که هر کدام به نقاط مختلفی از سلول های چتر متصل شده اند. در ساخت و طراحی پاراگلایدر ترجیح بر آن است که تا جای ممکن نخ ها را کوتاه تر کرده و در عوض تعداد آن ها را بیشتر کنند. این کار باعث توزیع بهتر وزن روی بال شده و نقاط اتصالی را نیز کاهش می دهد. در نتیجه شانس درگ کردن بال در طول پرواز کاهش پیدا می کند.
نوک بال های پاراگلایدر به یک لاین ثابت متصل هستند که رنگ آن با لاین های دیگر تفاوت می کند. این لاین برای حفظ ساختار چتر شده و کشیدن آن موجب رفع گره های کانوپی می شود. سایر لاین ها نیز بسته به جایگاهی که دارند، در دو جهت چپ و راست پخش شده اند و میانه چتر را خالی گذاشته اند.
نقاط اتصال لاین ها به چهار ردیف A،B،C و D در دور گوشه چپ و راست تقسیم بندی شده اند که باعث می شود ساختار منظمی داشته باشند. ردیف A حاوی نزدیک ترین لاین ها به لبه حمله بوده و ردیف D نگهدارنده لاین های نزدیک به لبه فرار است.
به نزدیک ترین لاین ها به لبه فرار (که جلوتر از نخ های قرار گرفته روی ردیف D هستند) ترمز یا بریک گفته می شود که با کشیدن آن ها می تواند راه عبور هوا را مسدود کرده و سرعت پرواز را کاهش دهید.
لاین های ردیف های A، B، C و D در ادامه به هم متصل شده و تشکیل یک دسته ضخیم را می دهند. این دسته متحد از طریق قلاب های فلزی مایون که قدرت بسیار زیادی دارند به رایزرها یا بالابرنده ها متصل می شوند. رایزرها نیز خود با استفاده از کارابین به هارنس متصل می شوند.
لاین ترمز نیز توسط یک قرقره کوچک به رایزرها متصل شده تا در صورت رها شدن تصادفی کنترل بال از دست خلبان خارج نگردد.
بعضی از بال های مدرن تر و جدیدتر پاراگلایدر هستند که اجزای تشکیل دهنده آن سخت و محکم بوده و نیازی به لاین های رایزر ردیف C و D ندارند. توجه داشته باشید که ساختار رایزها به گونه ای است که با کشیدن رایزر A، لاین های B و C و D نیز به صورت متوالی به پایین کشیده می شوند و سرعت پاراگلایدر از این طریق کنترل می شود.
جنس و مقاومت بال پاراگلایدر
واقعیت این است که بال پاراگلایدر باید ساختاری منسجم و محکم داشته باشد تا بتواند به خوبی در برابر پارگی مقاومت کند. امنیت جان شما در هنگام پرواز با پاراگلایدر به کیفیت و مقاومت بال بستگی دارد و از همین رو بال را معمولا با مواد و متریال محکم می سازند. رایج‌ترین پارچه های به کار رفته در ساختار بال پاراگلایدر از جنس گالوانور (Galvanor) و اسکای تکس (Skytex) هستند.
ضخامت کل یا قسمت های مختلف پارچه نیز بسته به نوع و کلاس چتر متفاوت هستند. پارچه های بال پاراگلایدر همگی دارای کیفیتی بسیار مرغوب بوده و تحت یک سیستم نظارت و کنترل کیفیت جدی، کاملا به صورت مکانیکی و محکم دوخته می شوند. این پارچه های همچنین رنگ آمیزی و با روکش های مخصوص بارور می شوند تا در برابر عواملی همچون تابش نور ماورابنفش خورشید نیز مقاوم شوند و زود دچار پوشیدگی نگردند.
قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور آفتاب، گرد و خاک و اصطکاک های مکانیکی در لحظه ها تیک آف و لندینگ (قرار گرفتن چتر روی زمین)، بال پاراگلایدر را به مرور زمان دچار استهلاک و آسیب دیدگی می کند. به همین خاطر بال بعد از مدتی کارایی اولیه خود را از دست می دهد. عمر مفید یک بال پاراگلایدر به صورت میانگین حدود 500 ساعت پرواز است. پس از آن شانس اخلخل و پوسیدگی آن بالا رفت و احتمال پاره شدنش در حین پرواز افزایش پیدا می کند.
جنس و مقاومت لاین های پاراگلایدر
لاین های پاراگلایدر هر کدام کاربرد و انواع مختلفی دارند. بسته به نوع لاین و کاربرد آن نیز جنس و ضخامت آن ها با یکدیگر تفاوت می کند. رایج ترین موادی که لاین های کولار پاراگلایدر را از آن می سازند، داینیما (dyneema)، آرامید و پلی استر است.
لاین های پاراگلایدری که ضخامت 0.8 میلیمتر دارند می‌توانند تا 80 کیلوگرم وزن را تحمل کنند. با این حساب لاین های دارای ضخامت 2.2 میلیمتر تا 220 کیلوگرم وزن را به راحتی تحمل می نمایند.
طول عمر لاین های پاراگلایدر از بال بیشتر است. البته این گزاره برای لاین هایی که پوشش رقابتی ندارند صدق نمی کند، زیرا مانند بال ها در معرض اشعه ماورا بنفش آفتاب قرار دارند و شرایط محیطی طول عمر آن ها را کاهش می دهد. به صورت کلی هر 150 الی 200 ساعت پرواز باید لاین های معمولی خود را عوض کنید.
با تمام شدن طول عمر لاین ها، دچار نقص شده و طول آن ها 2 تا 5 سانتی متر افزایش می کند. این موضوع باعث می شود تا پرواز شما دچار انحنا شده و تحمل وزن نخ ها نیز کاهش پیدا کند. خارج شدن لاین ها از حالت استاندارد باعث می شود شرایط و ایمنی پرواز تحت تأثیر قرار بگیرد. به همین خاطر بهتر است به موقع نسبت به تعویض لاین های خود اقدام کنید.
نخ های نگهدارنده بال پاراگلایدر به وسیله مایون ها به یکدیگر و به بال متصل شده اند و از این رو به راحتی باز و بسته می شوند. پس برای تعویض آن ها دچار دردسر نخواهید شد. مایون های فلزی مثلثی شکل می توانند از نظر طولی تا 800 کیلوگرم و از نظر عرضی تا 160 کیلوگرم وزن را به خوبی تحمل کنند.
سوالات متداول
آیا خرید پاراگلایدر دست دوم را توصیه می کنید؟
واقعیت این است که خریدن پاراگلایدر دست دوم به عنوان چتر اصلی چندان توصیه نمی شود. با این وجود بسیاری از هنرجویان ترجیح می دهند چترهای دست دوم خریداری کنند. قسمت تجهیزات دست دوم بین 30 تا 40 درصد از تجهیزات نو ارزان تر است و به همین خاطر صرفه اقتصادی دارد.
اگر قصد خرید چتر دست دو دارید، توصیه می کنیم حتما همراه یک متخصص این کار را انجام دهید. همچنین علاوه بر چک کردن وضعیت سلامت چتر، حتما لاگ بوک صحاب قبلی را چک کنید و ببینید که چند ساعت با چتر پرواز کرده. اگر مجموعه ساعت های پروازی او از 500 ساعت بیشتر بود اقدام به خرید نکنید، چون طول عمر پاراگلایدر تمام شده و استفاده از آن خطرناک است.
با این وجود پاراگلایدر های دست دوم که هنوز تا پایان عمر مفید آن ها زمان زیادی باقی مانده، برای شرکت در دوره های آموزشی مستقل و امنیت پرواز مناسبند زیرا قرار نیست در مجموع این دوره ها بیشتر از 100 ساعت پرواز داشته باشید. خیلی از افراد برای آموزش سراغ تجهیزات دست دوم رفته و پس از یادگیری تمام مهارت ها، اقدام به خرید تجهیزات نو می کنند
هرچند در این شرایط خرید لوازم نو برای شما به صرفه تر خواهد بود، زیرا فروش پاراگلایدر دست دو با ضرر همراه خواهد بود. به هر شکل، حتی اگر یک چتر خوب و نو دست دوم خریداری کردید توصیه می کنیم حتما لاین های آن را عوض کنید.
هزینه خرید پاراگلایدر چقدر است؟
چترهای پاراگلایدر در ایران تولید نمی شود و همگی از جنس های بسیار مرغوب خارجی و وارداتی هستند. حساسیت ایمنی پاراگلایدر نیز باعث می شود این کالا اصولا راه دیگری به جز ورود قانونی به کشور نداشته باشد. به همین خاطر قیمت پاراگلایدر معمولا به دلار حساب می شود. برای خرید یک چتر خالی باید بین 2 تا 3 هزار دلار کنار بگذارید. هرچند خرید تمام تجهیزات پاراگلایدر می تواند بین 4500 تا 6000 دلار برای شما تمام شود.
آیا برای پرواز تفریحی باید لوازم خاصی تهیه کنم؟
خیر. در هنگام انجام پروازهای تفریحی دو نفره کافی است که کفش ورزشی، یک بطری آب، کاپشن یا بادگیر و شلوار مناسب همراه داشته باشد. باقی تجهیزات توسط مجموعه کاپیتان فلای در اختیار شما قرار می گیرند.
آیا برای شرکت در دوره های آموزشی باید پاراگلایدر خریداری کنم؟
آموزش پاراگلایدر دوره های مختلفی دارد. در دوره مبتدی اصولا نیازی به خرید تجهیزات ندارید، زیرا مجموعه چتر و هارنس و کلاه ایمنی و غیره را در اختیار شما قرار می دهد. اما از دوره مستقل به بعد باید تجهیزات مخصوص خودتان را خریداری نمایید.
هزینه شرکت در دوره آموزش پاراگلایدر چقدر است؟
دوره های آموزش پاراگلایدر بسته به سطح و طول دوره قیمت های متفاوتی دارند. با این وجود به صورت میانگین هزینه هر دوره آموزش پاراگلایدر بین 20 تا 30 میلیون تومان (در سال 1402) است.
نتیجه گیری
بال پاراگلایدر قسمت اصلی این وسیله پروازی بوده که متشکل از دو لایه پارچه مشبک و لاین های نگهدارنده ای است که آن را به هانس متصل می کنند. آشنایی با ساختار بال پاراگلایدر و نحوه عملکرد آن در کنترل عبور جریان هوا برای هر خلبان حرفه ای لازم و ضروری است. تا زمانی که به درستی ندانید بال پاراگلایدر چگونه عمل می کند، نمی توانید تصمیمات درستی در خصوص کنترل مناسب آن در حین پرواز بگیرید.
